Medium’da bir blog yazısı yazmayı bitirdiniz. Yüreğinizdeki tüm sözcükleri okurlarınıza aktarmak için bedeninizden akıtarak parmak uçlarınızdan kelimelere döktünüz.
Tam yayınla düğmesine basacakken muhtemelen içinizden bir ses alaycı bir tonla “Yazıyı en azından bir kez daha okumalısın…” diyor.
O an direniyorsunuz. Şimdilik yazdıklarınız size kendinizi iyi hissettiriyor!
Ya da en azından yayınlanacak kadar iyi olduğunu düşünüyorsanız.
Bu aşamada iken neden tüm yazıyı kontrol edip tekrar düzenleme işiyle uğraşasınız ki?
Fakat içimizdeki ses sonuna kadar haklı.
Birçok kişi işin en zor kısmının sadece yazmak olduğunu düşünsede, herhangi bir yazma sürecinin en zor kısmı aslında yazıyı düzenlemektir.
Düzenleme, yazınızı iyi olan seviyeden harika olan seviyeye taşıyan eylemdir.
• Eğer bir akademisyenseniz düzenleme, işinizi cilalamanıza ve daha profesyonel hale getirmenize yardımcı olacaktır.
• Eğer bir blog yazarıysanız düzenleme, okuyucularınızın size daha fazla güvenmesini sağlayacaktır.
• Eğer sadece yazmayla ilgileniyorsanız düzenleme, motivasyonlarınızı, karakterlerinizi ortaya çıkarmanıza ve/veya daha iyi bir hikâye anlatmanıza yardımcı olacaktır.
Yazma süreçlerinize düzenlemeyi nasıl dahil edebileceğinizi aşağıda açıklayacağım.
Yazma ve Düzenlemenin Temellerini Anlama
Yazma sürecinin aşamalarını açıklayarak başlayalım.
Birçok kişi sürecin basitçe yaz → yayınla olduğunu düşünse de, süreç bundan biraz daha karmaşıktır.
Yazma Öncesi (Fikir Üretme)
• Düşüncelerinizi biriktirin ve düzenleyin. Amacınızı bilin, hedef kitlenizi göz önünde bulundurun ve o yönde fikirler üretin. Serbest yazma, kümeleme ve zihin haritalama gibi teknikler burada faydalı olabilir.
Taslak
• Fikirler aklınıza geldiğinde, onları cümlelere ve paragraflara çevirmeye başlarsınız. İlk versiyonunuzu veya taslağınızı bu aşamada yazarsınız. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz ama amacınız fikirlerinizi kâğıda doğru şekilde dökmektir.
Gözden Geçirme
• Burada, içeriğinizi yeniden düşünür ve yeniden düzenlersiniz. Paragrafları yeniden düzenleyebilir, yeni paragraflar ekleyebilir veya silebilirsiniz. Fikirleri netleştirebilir ve argümanınızın iyi yapılandırıldığından ve desteklendiğinden emin olabilirsiniz. Ana odak noktamız; açık ve basit olmaktan geçer.
Düzenleme
• Taslağınızı dil bilgisi, noktalama, yazım ve diğer hataları düzelterek geliştirin. Ayrıca cümle yapısına, kelime seçimine ve tondaki tutarlılığa da bakabilirsiniz. Çalışmanızı bu aşamada biraz daha cilalarsınız.
Düzeltme
• Bu, içeriğinizi tamamlanmış olarak değerlendirmeden önceki son kontrol noktasıdır. Düzenleme aşamasında gözden kaçmış olabilecek küçük hataları veya yazım yanlışlarını ararsınız. Makaleyi yüksek sesle okumak veya başka birinin incelemesini sağlamak genellikle faydalıdır.
Yayınlama (veya Paylaşım)
• İçeriğinizden memnun kaldığınızda, onu hedef kitlenizle paylaşırsınız. Bu, onu bir öğretmene teslim etmek, bir blogda yayınlamak, bir dergiye göndermek olabilir.
Fakat bu her zaman doğru bir süreç değildir. Bazen düzenleme yaparken tekrar başa geri dönmeniz gerektiğini fark edersiniz. Ayrıca, işin sonunda olduğunuzu düşünürken, birden kendinizi tekrar en baştaki gibi yazarken bulabilirsiniz.
Medium’da yazmak, akademik ortamlarda makale yazmaktan biraz farklıdır. Blog yazarlığı, net cümleler ve samimi düşünceler kullanmak gibi basit temel becerilerle ilgilidir.
Akademik yazma ise uzmanlaşmış bilgi, eleştirel analiz ve belirli formatlara uymayı gerektirir. Çalışmanızı düzenlerken bu standartları aklınızda bulundurun.
Yazınızda Kontrol Etmeniz Gereken Temel Unsurlar Nelerdir?
Bu biraz emek yoğun bir iştir, ancak içeriğinizi gözden geçirmenin ve mükemmel olduğundan emin olmanın en iyi yolu, her bölümü ve cümleyi alıp her şeyin mükemmel bir şekilde uyum sağladığından ve okurken yağ gibi aktığından emin olmaktır.
Listenizde işaretlemeniz gereken en büyük sorunlardan bazıları:
Cümleleri tekrar kontrol edin. Cümlelerin gereksiz uzamasına izin vermeyin.
• Örnek: “Çünkü okumayı seviyorum.”
• Düzeltildi: “Okumayı seviyorum.”
Her gövde paragrafının bir konu cümlesi olduğundan emin olun.
• Örnek: “Popüler bir spordur. Birçok insan futbolu sever çünkü heyecan vericidir ve dünya çapında hayranları birleştirir.”
• Düzeltildi: “Futbol, heyecanı ve hayranları birleştirme yeteneği nedeniyle dünya çapında sevilir.”
Her cümlenin net fikirler ilettiğinden emin olun.
• Örnek: “O şey için o şeye sahip yere gitti.”
• Düzeltildi: “Kitap ödünç almak için kütüphaneye gitti.”
Pasif sesten kaçının — aktif ses kullanın.
• Örnek: “Pastayı o yedi.”
• Düzeltildi: “Pastayı yedi.”
Doğru mesajı iletmek için kelime seçiminizi inceleyin.
• Örnek: “Gerçekten kötü konuştu.”
• Düzeltildi: “Uygunsuz konuştu.”
Yaygın yazım hatalarını kontrol edin.
• Örnek: “Bir ödevm var.”
• Düzeltildi: “Bir ödevim var.”
Ünlem işaretleri ve doğru noktalama işaretleri dahil olmak üzere noktalama işaretlerini kontrol edin.
• Örnek: “Dışarıda yağmur yağıyor, değil mi!”
• Düzeltildi: “Dışarıda yağmur yağıyor, değil mi?”
Gereksiz kelimelerden, dolgu kelimelerinden ve uzun cümlelerden kaçının.
• Örnek: “Sadece gerçekten, bilirsin, belki de mağazaya gitmeyi veya başka bir şeyi düşünmeliyiz diye düşünüyorum.”
• Düzeltildi: “Belki de markete gitmeliyiz.”
İçeriğinizi ilgi çekici hale getirin.
• Örnek: “Rönesans, tarihte önemli bir zamandı.”
• Düzeltildi: “Canlı bir yeniden doğuş dönemi olan Rönesans, sanatı, bilimi ve düşünceyi derinden etkiledi.”
Gelişmiş Düzenleme Teknikleri
Bir adım daha ileri gitmeye hazır olduğunuzda, düzenlemenizi tamamlamak için noktalamanız ve çizmeniz gereken birkaç son nokta vardır. Hem öğrenciler hem de profesyoneller için bunlar biraz daha büyük resmi görmektir.
Yazınızı yapılandırmak için gövde paragraflarını kullanın.
• Her paragrafın bir noktası olduğundan ve o paragraftaki her şeyin ana noktanızı desteklediğinden emin olmak istersiniz.
• Ayrıca, her cümlenin, kelimenin ve paragrafın okunabilirliği artırmadaki rolünü anlamanız gerekir.
• Kısa, net cümleler ve paragraflar, özellikle Medium gibi çevrimiçi yazma platformlarında içeriği daha çekici hale getirir.
• Geçiş sözcükleri, okuyucuları bir argüman veya anlatı boyunca yönlendirmeye yardımcı olur ve çeşitli cümle yapıları okuyucunun ilgisini koruyabilir.
• Düzenleme becerilerini yalnızca bir kontrol listesi olarak değil, aynı zamanda yazma becerinizi geliştirmenin bir yolu olarak da düşünmelisiniz.
• Çalışmanızı sürekli olarak düzenleyip geliştirdikçe, iyi yazmanın prensiplerini içselleştirmeye başlarsınız.
• Zamanla, ilk taslaklarınızda yaptığınız yaygın hatalardan kaçınmaya başladığınızı fark edeceksiniz.
Biçimlendirme ve Stil
Düzenleme için herhangi bir kontrol listesinde sıkıcı ama gerekli bir madde — kurallara uyduğunuzdan emin olun.
Yazılarınızı Etkili Düzenlemek İçin Kullanabileceğiniz Bazı Kaynaklar
İçeriğinizi düzenleme için tonlarca çevrimiçi kaynak ve araç var. (Bunların çoğu ücretsizdir fakat sadece bazılarının Türkçe dil desteği bulunmamaktadır.)
1. Grammarly. Yapay zekâ destekli, yazım hatalarını, dil bilgisi hatalarını bulan, ayrıca netlik ve gereksiz kelimelerin nerede kesileceği konusunda da bilgi veren bir web sitesi ve uygulamadır.
2. ProWritingAid. Bu yapay zekâ düzenleyici de benzer iş yapar; yanlış yazımlarınızı düzeltir, jargonu basitleştirir ve yazınızı daha özlü hale getirmenize yardımcı olur.
3. Hemingway Editor. Bu kaynak, cümleleriniz çok karmaşıksa veya çok fazla edilgen sesiniz varsa, yaygın yazım sorunlarını seçmekle ilgili ücretsiz bir uygulamadır.
4. Readable, size okuma seviyesi hakkında bir fikir vermek için harika bir kaynaktır, ister bilinen Flesch-Kincaid sınıf seviyesi ister başka bir ölçüt olsun. Tez ve makale yazan öğrenciler için harikadır.
5. OneLook Thesaurus. Bu, aşırı kullanılan kelime sorununuzu çözecektir. Sadece geleneksel bir eş anlamlılar sözlüğü olarak çalışmakla kalmaz, aynı zamanda tam olarak hatırlayamadığınız o kelimeyi bulmak için de iyidir.
6. Medium yazarları için bonus: Türkiye Yayınına gönderdiğiniz yazılarınız, yayına alınmadan önce gönüllü editör ekibimiz tarafından incelenmektedir. Editör ekibimiz, yazınızda bulunan ve okurları rahatsız edebilecek hataları ve/veya Medium yayın politikasına uygun olmayan kısımları sizin için yazınız üzerine editör notu düşerek geri dönüşte bulunur. Bir sonraki yazınızda sizi bir adım daha ileri taşıyabildiğimizi gördüğümüzde ise bu durumdan büyük keyif duyuyoruz.
Editör notlarım ile ilgili son düşüncelerim
İçeriğinizi yayınlamadan önce bu yazıda bulunan kontrol listesinden geçirmek, yazınızı cilalamanın en iyi yoludur.
Bu süreç yazınıza değer katar ve size de profesyonel bir yazı yazmanın gururunu verir.
Son üç tavsiyem:
- Eğer yapabiliyorsanız, içeriğini yazdırın ve fiziksel olarak kâğıt üzerinden okuyun. Yazı formatını değiştirmek gözünüzün daha önce görmediği gizli hataları fark etmesine gerçekten yardımcı olabilir.
- Eğlenin. Düzenleme yapmak sıkıcı gelebilir, ancak ben bu tür bir kontrol listesiyle bunu biraz oyunlaştırmayı seviyorum.
- Yüksek sesle okuyun. Bu, düzenlemenin en hızlı, en ucuz ve en iyi yoludur. Devrik cümleler, eksik virgüller, sıkıcı kısımlar ve unutulmuş cümleler bulacağınızı size garanti ederim.
Unutmayın, bir video oyunu karakteri gibi siz de yazdıkça becerilerinizi daha çok geliştiriyorsunuz.
Elinizden gelenin en iyisini yapın ve sürecin tadını çıkarın.